Hedefimiz; ortak politikalarla büyüyen bir denizcilik ekosistemi

Oddyship Yazılım ve Danışmanlık firmasının sahibi Kaptan Yusuf Özcan Demir ile yaklaşık bir yıl aradan sonra tekrar bir araya geldik. “Hedefimiz sistemimizi kullanan 374 gemi, 91 firmayla yeni politikalar üretmek, ortak yatırımlar yapmak. Çünkü sadece vergi ve ceza ödeyerek bu sürecin sürdürülebilir olmadığını biliyoruz” diyen Demir’in vurgu yaptığı bir diğer nokta ise şu: OddyShip olarak biz, sadece veriyi toplayan, raporlayan ve ceza ya da vergi hesaplayan bir grup değiliz. Sektöre, yeni teknolojiler ve gemilerde yapılabilecek geliştirmeler konusunda destekte veriyoruz.

Geçtiğimiz bir yıl içerisinde OddyShip tarafındaki gelişmelere bakarsak yazılım ürünümüz çok ciddi bir talep gördü diyen Kaptan Yusuf Özcan Demir, “Sektörde 2025 hedefimiz 300 gemiye ulaşmak iken 374 gemiye ulaştık. Bu 374 gemi 91 yerli ve yabancı firma altında bulunuyor. Bu 91 firmanın verilerinin toplanması, MRV, EU & UK /MRV-ETS, FuelEU ve aynı zamanda IMO DCS raporlarının hazırlanması, sertifikalarının alınması ve devamında yapılacak işlerin takibini üzerimize almış olduk. Buna ek 2000’nin üzerinde EU, UK ve IMO kapsamında izleme planı hazırladık. KOSDER, Gemi Brokerleri Derneği vb. STK’lar ile birçok projeye gerçekleştirdik. 2025 yılının geçtiğimiz 9 aylık dilimi için yaklaşık 10 milyon euro vergi ve 3 milyon euro ceza karşılığı olan bir emtiayı GHG GENIUS adını verdiğimiz yazılım ile yönetir hale geldik. Bu yılın sonunda tahminimiz 13 milyon euro CARBON vergisi, yaklaşık 3,5 milyon euro gibi bir FEULEU cezayı, GHG GENIUS yazılımımız üzerinden sunulacak raporlar ve alınacak sertifikalarla yönetir hale geleceğiz. Tabii bu portre bizim açımızdan mutluluk verici. Hedefimiz artık bu kadar sayıda gemi ve firmayla yeni politikalar üretmek, ortak yatırımlar yapmak. Çünkü sadece vergi ve ceza ödeyerek bu sürecin sürdürülebilir olmadığını biliyoruz. Mutlaka gemilerde sera gazı emisyonlarını düşürmeye yönelik alternatif yakıt kullanımları, gemide yapılacak bazı yatırımlar, retrofitler, carbon tutma, yelken, pervane vb. ile ilgili yapılacak destekler gibi günümüzde çok güncel olan karbonsuzlaştırma projelerini artık konuşmamız gerekecek. Bu kadar kalabalık bir grupla da ortak hareket etmenin herkesin faydasına olacağını düşünüyoruz. Bu anlamda da haklı bir gururu üzerimizde taşıyoruz” şeklinde konuştu.

Vergi ve cezaların doğru hesaplanması

Vergi ve ceza hesaplamalarında elde ettikleri verilerle armatörleri en yüksek düzeyde korumaya çalıştıklarını vurgulayan Demir, şöyle konuştu:

“Örneğin, yıllık yaklaşık 5 bin ton yakıt tüketen bir gemide, yıl sonu raporunu hazırlarken jurnaller ve BDN’ler üzerinden yapılan kontrollerde 9–10 tonluk bir fark ortaya çıkabiliyor. Bu fark, toplam yakıtın binde 2’sine denk geliyor ve çoğu zaman armatörler tarafından küçük bir oran olarak görülüyor. Ancak, bu 10 ton yakıtın yalnızca vergisi yaklaşık 2.500 euro (EUA birim fiyatı 78 euro kabul edilirse), cezası da yaklaşık 400 euro oluyor. Yani, armatörün cebinden o yıl fazladan 2.900 euro çıkma riski söz konusu.

Bizim sistemimiz ve hizmet modelimiz tam da bu noktada devreye giriyor. Verilerin toplanması, raporlanması, sertifikaların alınması ve vergi-ceza süreçlerinin yönetimi dahil olmak üzere tüm bu çalışmaları, o 2.900 euronun sadece üçte biri kadar bir maliyetle bir yıl boyunca sunuyoruz. Dolayısıyla bu fark bizim için çok değerli. Yazılım altyapımız ve ekibimiz, bu tür farkların nedenini tespit etmek için gerekirse günlerce çalışıyor; amacımız her zaman armatörün lehine olacak şekilde en doğru ve adil hesaplamayı ortaya koymak.

Armatör mutlaka en doğru sonuca ulaşmalı; olası kayıplardan korunmalı ve gereksiz ceza ya da vergi ödememeli. Bizim yaklaşımımız da tam olarak bu: Armatör para kaybetmemeli, tam tersine kazanmalı.”

Uçtan uca şirket politikası

Enerji alanında 2012 yılından bu yana sektöre hizmet verdiklerini hatırlatan Demir, “Biz OddyShip olarak uçtan uca bir hizmet politikası yürütmeye çalışıyoruz,” dedi ve sözlerine şöyle devam etti:

“Buradaki temel nokta şu: Gemi enerji yönetimi kapsamındaki tüm mevcut regülasyonları dikkate alıyor, bu kurallar çerçevesinde yapılması gereken işlemleri doğrudan biz üstleniyoruz. Armatörlerin ihtiyaç duyduğu tüm raporların ve bilgilerin hazırlanması, gerekli sertifikaların ve onay mekanizmalarının yönetilmesi, ortaya çıkan verginin ödenmesi süreçleri dahil olmak üzere her adımı kapsıyoruz. Özellikle karbon emtiaların en uygun fiyatlarla ve en doğru kaynaklardan temin edilmesi, ödemelerin doğru zamanda ilgili idarelere yapılması da bizim sorumluluk alanımızda.

FuelEU özelinde ise, cezayı doğrudan ödemek yerine, armatörleri en uygun fiyatlı ve sürdürülebilir pooling sistemlerine dahil ederek bu yükten kurtulmalarını sağlıyoruz. OddyShip yalnızca veri toplayan ve raporlayan bir şirket değil; aynı zamanda bir karbon brokeri ve pooling sistem yöneticisidir. Cezaya düşmemiş, fazla uyum biriktiren gemilerle açık veren gemileri bir araya getirerek bu dengeyi yönetiyoruz. 2024 MRV ETS kapsamında yaklaşık 45.000 ton EUAs transferini başarı ile gerçekleştirdik. 2025 de bu değerin 3 katına çıkmasını bekliyoruz.

Bunun yanında, yeni gemi alımlarında önceki sahiplerden devralınması gereken yükümlülüklerin takibi, yeni kiralamalarda (charter in/out) sözleşme davranış modellerinin belirlenmesi, BIMCO uyumlu anlaşmaların hazırlanması, üçüncü taraflarla olan sorumlulukların doğru şekilde tanımlanması gibi konularda da armatörlere kapsamlı danışmanlık sunuyoruz.

Bu bütüncül hizmet yaklaşımımız sektörde büyük takdir topladı. Öncelikli olarak Türkiye pazarına odaklandık ve hedeflerimizin üzerinde bir büyüme sağladık. Şimdi enerjimizin önemli bir kısmını yurt dışı pazarlara yönelttik. Çok kısa bir sürede yurt dışında 60’tan fazla gemiye hizmet verir hale geldik ve bu sayının hızla artacağını biliyoruz.

Bizim için en önemli şey, birlikte çalıştığımız iş ortaklarımızın memnuniyeti ve uzun vadeli sürdürülebilir iş ilişkileri kurmak,” dedi.

İnsan kaynaklarına yatırım

Kazandıklarımızın önemli bir kısmını yine sektörün ihtiyaçları olan konulara veya ürünlere yatırım yapmak için kullanıyoruz diyen Demir, “İnsan kaynağına çok ciddi bir pay ayırıyoruz. Ekibimiz şu an İstanbul ve İzmir ofislerinde, stajyerleriyle beraber 15 kişilik çekirdek kadroya ulaştı. İş ortaklarımızla beraber zaman zaman 30-35 kişiye ulaştığımız bir yapıya sahip olduk. Çok genç bir kadromuz var. Yaş ortalamamız 29. Ekibimizde 3 kişi kendi uzmanlık alanları dışında enerji yönetimi, karbon yönetimi ve yeni teknoloji yönetimleri konusunda firmamızın desteğiyle akademik eğitim programlarına yazıldılar. Öğrenmeyi, veri toplamayı, teknolojiyi takip etmeyi sadece bir ticari unsur olarak değil, aynı zamanda akademik bir kültür anlamında da değerlendiriyoruz” şeklinde konuştu.

Tasarım ofisimizi kurduk

Demir, “Bunu özellikle gururla belirtmek isterim; OddyShip, kendi dizayn ofisini kurmuş ve çok yakında sektöre lansmanını yapacak bir firmadır. Dizayn bölümü bizim için stratejik öneme sahip, çünkü bugüne kadar 100’ün üzerinde geminin CFD (Computational Fluid Dynamics) analizini tamamladık. Ayrıca, enerji verimliliği kapsamında pek çok geminin retrofit ve dönüşüm projelerini de başarıyla gerçekleştirdik.

Biz, yeni teknolojileri sadece yurt dışından alıp uygulayan bir firma olmak istemiyoruz; hedefimiz, Türkiye’de kendi teknolojimizi geliştirmek ve üretmek. Dizayn ekibimiz, Türkiye’de yetişmiş deneyimli gemi inşa yüksek mühendislerinden ve yurt dışında çeşitli üniversitelerde öğretim görevlisi ya da doktora yapan uzmanlardan oluşuyor.

Kısa vadede öncelikli hedefimiz, 5000–5250 GRT aralığındaki gemilerin detaylı incelemelerini gerçekleştirerek özellikle mevcut GRT değerlerinin doğruluğunu teyit etmek ve gerektiğinde gerekli düzeltmeleri yapmak. Bu konunun önemini armatörlerimiz ve temsilcileri çok iyi biliyor

Orta ve uzun vadede ise, iş ortaklarımızın filoları için gemi bazında en verimli ve uygulanabilir iyileştirmeleri belirleyip bu projelerin uygulama aşamasında da aktif rol almak istiyoruz.

Ayrıca, gemilerde gerçekleştirilecek yapısal değişiklikler, enerji verimliliği odaklı veya operasyonel ihtiyaçlardan kaynaklanan retrofit projeleri, yeni ekipman donatımları ya da ekipman değişiklikleri ile GRT/DWT optimizasyonu süreçlerinde firmalara kapsamlı teknik danışmanlık ve proje yönetimi desteği sunmayı hedefliyoruz.

Onshore Power Supply , Carbon Capture ve Offshore Wind konuları için çalışıyoruz

Denizcilik sektöründe henüz oldukça yeni olan “carbon capture” (karbon yakalama) teknolojisine dikkat çeken Demir, “Bu ekipmanların hem emisyon azaltımı hem de enerji verimliliği açısından sağladığı faydaları ölçmek üzere mühendislerimiz uzun süredir çalışmalar yürütüyor.” dedi.

“Karbon yakalama sistemlerini, kara ve deniz sektörlerinde uygulanmak üzere geliştiren Hollanda merkezli “CARBOTREAT MARITIME” ve mühendislik işlerini üstlenen “PLANETA ENGINEERING” firmaları ile yaptığımız üçlü stratejik iş ortaklığını paylaşmak isterim. Bu teknolojinin gemilerde uygulanmasının, IMO MEPC 83 kararlarının resmiyet kazanmasıyla birlikte hızla yaygınlaşacağını öngörüyoruz,” diyen Demir, bu alandaki gelişmelerin sektöre yeni bir yön kazandıracağını belirtti.

Demir ayrıca, FuelEU Maritime regülasyonu kapsamında 2030 sonrasında yalnızca konteyner ve yolcu gemilerinde zorunlu hale gelecek olan Onshore Power Supply (OPS) sisteminin, IMO MEPC 83 kararlarıyla birlikte liman emisyonlarının azaltılmasında kabul gören bir yöntem olarak tanımlandığını vurguladı:

“Bu gelişmeyle birlikte, 5000 GRT ve üzerindeki tüm gemiler için sera gazı salımını doğrudan azaltabilecek bu teknolojinin, önümüzdeki dönemde yalnızca belirli gemi tiplerinde değil, tüm gemilerde yaygınlaşacağını değerlendiriyoruz. Üzerinde çalışmalara başladığımız konulardan biri de Offshore Wind ”

OddyShip’in, bu ve benzeri yeni teknolojilerin gelişimini yakından takip eden güçlü bir mühendislik ekibine sahip olduğunu söyleyen Demir, “Tüm bu yenilikleri ve sektöre etkilerini önümüzdeki günlerde düzenleyeceğimiz özel bir davette sektör temsilcileriyle detaylı biçimde paylaşacağız,” dedi.

Demir, sözlerini “Sektörümüzün geleceği, sadece mevcut regülasyonlara uyum sağlamakta değil; aynı zamanda yeni teknolojileri doğru zamanda benimseyebilmekte yatıyor,” diyerek tamamladı.

IMO Net-Zero Standard (NZS) ve LCA – Life Cycle Assessment Uygulamaları

Demir, “Önümüzde IMO’nun, sera gazı emisyonları ile ilgili regülasyonları var. 2028’de devreye girmesi planlanıyor. Bugün tüm sektörün Avrupa için konuştuğu bu vergi ve ceza sisteminin çok benzer bir hali tüm dünya için önümüze geliyor. Türkiye'de eş zamanlı olarak ETS sistemi de çok yakın bir zamanda devreye girecek. Gelecekte armatörümüz bugün yaptığı ticaret için hangi vergi ve ceza yükleriyle karşılaşıyorsa görülen o ki bu kat ve kat artacak. Dolayısıyla alternatif yakıt kullanımlarına, yeni teknolojilere mutlaka bakılması, onların değerlendirilmesi gerekiyor. Hangi gemi, hangi yakıt gibi sorular sektörde çok sık sorulan bir soru. Bunun cevabının bilen bir organizasyon ya da kurum yok. Sebebi de yeni nesil yakıtlara geçişte IMO ve Avrupa Birliği'nin yapmış olduğu politika; uygula, gör ve karar ver. Yani önceden analize et, ölç, laboratuvarını yap, sonuca ulaş ve doğruyu bul, sektöre söyle mantığını uygulamıyor. Çünkü bu çok uzun sürüyor. Biz mevcut datayı, tüm seçenekleri mevcut gemiler ve yeni inşa için değerlendirerek en iyi olabilecek unsurları armatörlere sunmaya çalışıyoruz” şeklinde konuştu.

Cezalar bu yıl hayatımıza girdi

Sektörde bu yıl “FuelEU ceza” ilk kez hayatımıza girdi diyen Demir, “Bunu nasıl yöneteceğimiz sorusuna karşılık 3 tane cevap var. Ya bu cezayı ödeyeceğiz ya pooling opsiyonunu kullanacağız ya da gelecek yıllara borçlanacağız. Biz armatörlerimizi gelecek yıllara borçlanma veya cezayı ödeme yöntemini seçmemeleri hususunda yönlendiriyoruz. Çünkü her iki durumda da her yıl 1.1 gibi bir faiz oranı işliyor. Pooling sistemi günümüzde, mevcut cezaların üçte biri kadar bütçe ile çözümler sunuyor. Biz de armatörlerimizi buraya yönlendiriyoruz. Eğer IMO tüm dünya genelinde bir sera gazı emisyonları ile ilgili vergi ve ceza sistemini devreye alırsa Avrupa'daki ETS sistemi yani vergi sistemi yine kalacak. Ancak FuelEU yani ceza sisteminin tekrar değerlendirileceği belki de tamamıyla ortadan kalkacağı yönünde bir kanaat var. Biz OddyShip olarak tüm bu süreci yakından takip ediyoruz. Amacımız hem yeni oluşan durumlara göre pozisyon almak hem de sektöre bu bilgileri duyurmak” dedi.