RESMİ MESLEK TANIMI: TRAFİK GÜVENLİĞİ UZMANLIĞI (3 Seviyeli Kariyer Yolu)
1. Mesleğin Genel Tanımı ve Amacı
Trafik Güvenliği Uzmanlığı; kamusal yollardaki trafik denetiminin (Polis/Jandarma) görev alanı dışında kalan veya bu alanlarla kesişen özel mülkler, ticari tesisler ve geçici proje sahalarında (şantiyeler, festivaller, etkinlikler vb.) trafik akışını ve güvenliğini bütüncül bir yaklaşımla yöneten profesyonel bir meslek disiplinidir.
Bu meslek, Trafik Polisinin kamusal alandaki cezai yetkisi ile Özel Güvenlik Görevlisinin bina ve çevre koruma görevi arasındaki kritik boşluğu doldurur.
Temel amacı; sorumluluk sahası içindeki Araç, Yaya/Yolcu ve Fiziki Yol Altyapısı unsurlarının tamamını analiz ederek kaza, tıkanıklık, iş kaybı ve hukuki sorumluluk risklerini en aza indirmektir.
2. Çalışma Alanları
Trafik Güvenliği Uzmanları (tüm seviyelerde), aşağıdakilerle sınırlı olmamak üzere, araç ve yaya trafiğinin yoğun olduğu tüm özel ve geçici alanlarda görev alırlar:
-
Ticari Tesisler: Alışveriş Merkezleri (AVM'ler), otoparklar, oteller, hastaneler ve özel okullar.
-
Ulaşım Merkezleri: Metro istasyonları, otogarlar, limanlar, marinalar ve özel iskeleler.
-
Endüstriyel Sahalar: Fabrikalar, lojistik merkezleri, antrepolar ve organize sanayi bölgeleri.
-
Geçici Proje ve Etkinlik Alanları: İnşaat şantiyeleri, yol yapım sahaları, konser, festival ve spor müsabakası alanları.
3. Yasal Zemin ve Mesleki Standartlar
Bu meslek, görevlerini aşağıdaki temel yasal dayanaklar ve standartlar çerçevesinde yürütür:
-
6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu: Özellikle işyeri sınırlarındaki trafik düzeni, yaya yolları ve çalışanların araç/ekipman kaynaklı risklerden korunması.
-
2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu: (İlgili maddeler) Kamuya açık yollarla kesişen özel mülk giriş-çıkışları ve trafik işaretlemelerine uyum.
-
4857 Sayılı İş Kanunu: Personel yönetimi ve vardiya düzenlemeleri (Seviye 2 ve 3 için).
-
ISO 39001 Karayolu Trafik Güvenliği Yönetim Sistemi: Mesleki uygulamalar için uluslararası en iyi uygulama standardı.
-
İlgili Belediye ve Kurum İçi Yönetmelikler.
4. Mesleki Kariyer Yolu ve Hiyerarşi
Trafik Güvenliği Uzmanlığı, 3 seviyeli bir kariyer ve yetkinlik modeline dayanır:
SEVİYE 1: Trafik Güvenliği Uzmanı (Uygulayıcı)
Mesleğin temel seviyesi ve saha uygulayıcısıdır. Tesisin Trafik Yönetim Planı'nı sahada bizzat uygular.
Temel Görev ve Yetkinlikleri:
-
Trafik Akışını Yönetme: Tesis içindeki trafik akışını (giriş-çıkış, kavşak, rampa, mal kabul alanı) yönetmek; özellikle yoğun saatlerde araçları güvenli ve verimli bir şekilde yönlendirmek.
-
Yaya ve Araç Güvenliği: Yaya geçitlerini, yürüme yollarını ve indirme-bindirme noktalarını kontrol altında tutarak araçlar ile yayalar arasındaki güvenli etkileşimi sağlamak.
-
Acil Durum ve İlk Müdahale: Bir kaza veya acil durum anında, yeni kazaları önlemek için derhal olay yeri güvenliğini (koni, duba, işaretçi ile) almak. Acil durum araçlarının (ambulans, itfaiye) olay yerine hızla ulaşmasını sağlamak.
-
İlk Yardım: Yetkili birimlerce sertifikalandırılmış "Temel İlk Yardım" bilgisini kullanarak, profesyonel sağlık ekipleri gelene kadar yaralılara ilk müdahaleyi (kanamayı durdurma, solunum yolunu açma vb.) yapmak.
-
Raporlama ve Bilgi Aktarımı: Sahada gördüğü anlık riskleri (kaygan zemin, devrilmiş levha vb.), yaşanan olayları (kaza, ramak kala) ve plan ihlallerini tespit edip amirine (İç Denetçi'ye) bildirmek.
SEVİYE 2: Trafik Güvenliği İç Denetçisi (Kontrolör / Amir)
Sistemin düzgün işleyişini kontrol eden ve saha ekibini (Seviye 1 Uzmanları) yöneten ara kademe yöneticisidir.
Temel Görev ve Yetkinlikleri:
-
Ekip Yönetimi ve Koordinasyon: Seviye 1 Uzmanlarının vardiyalarını, görev yerlerini ve performanslarını yönetmek. Gerekli durumlarda personel eğitimlerini koordine etmek.
-
İç Denetim ve Prosedürel Uygunluk: Sorumlu olduğu vardiyanın veya tesisin "Trafik Güvenlik Planı"na (prosedürlere) sahada uyulup uyulmadığını rastgele ve periyodik olarak kontrol etmek; iç denetim raporları hazırlamak.
-
Olay İnceleme ve Kök Neden Analizi: Sorumluluğundaki alanda meydana gelen kazalara müdahale etmek; olayın nedenlerini araştırmak (kök neden analizi), fotoğraf/video delillerini toplamak, Seviye 1 personelinin ve (varsa) görgü tanıklarının ifadelerini almak.
-
Kurumsal Raporlama: Tüm bu bilgileri içeren "Trafik Güvenliği Olay Bildirim Raporu"nu hazırlamak. Bu raporu yasal süreçler (sigorta, İSG) ve iyileştirme faaliyetleri için tesis yönetimine ve Baş Denetçi'ye (Seviye 3) sunmak.
SEVİYE 3: Trafik Güvenliği Baş Denetçisi (Sistem Kurucu / Baş Müfettiş)
Mesleğin zirve seviyesidir. Sahada operasyonu yönetmez; sistemi kurar, eğitir ve bağımsız olarak denetler.
Temel Görev ve Yetkinlikleri:
-
Risk Analizi ve Sistem Kurulumu: Bir tesisin (AVM, fabrika, şantiye vb.) bütüncül **"Trafik Güvenliği Risk Analizi"**ni yapmak. Bu analize dayanarak, o tesise özel **"Trafik Yönetimi Planı ve Prosedürleri Kitapçığı"**nı sıfırdan yazmak veya mevcut olanı revize etmek (Hız sınırları, levha yerleşimi, yaya yolları, personel görev noktaları vb.).
-
Özel Durum Planlaması: İnşaat, tadilat, büyük etkinlikler (konser, spor müsabakası) veya olumsuz hava koşulları gibi standart dışı durumlar için geçici trafik planları ve acil durum eylem planları oluşturmak.
-
Bağımsız Denetim (Müfettişlik): Herhangi bir tesisi, ulusal standartlara (ISO 39001, 6331 vb.) ve tesisin kendi planına göre bağımsız bir gözle denetlemek.
-
Raporlama ve Danışmanlık: Denetim sonucunda bulduğu eksiklikleri (uygunsuzlukları) ve iyileştirme önerilerini içeren resmi bir "Baş Denetçi Raporu" hazırlayarak doğrudan tesisin Genel Müdürlüğü'ne/Yönetim Kurulu'na sunmak ve danışmanlık yapmak.
-
Eğitim: Seviye 1 (Uygulayıcı) ve Seviye 2 (İç Denetçi) personelin mesleki eğitimlerini planlamak ve vermek.
