Uçakların Kalkış Hızı Ne Kadar? Uçak Kalkış Hızı Kaç Knot Olur?

Uçakların kalkış hızı nedir ve bu hız neye göre belirlenir? Bu yazıda, uçakların pistteki bu kritik hızlanma sürecini ve havalanmalarını sağlayan hız değerlerini inceliyoruz. UÇAK KALKIŞ HIZI: SABİT BİR DEĞER DEĞİL, DEĞİŞKEN BİR HESAPLAMA Öncelikle en temel yanılgıyı düzeltmek gerekir: Tüm uçaklar için geçerli olan tek bir sabit kalkış hızı yoktur. Uçak kalkış hızı, her... Uçakların Kalkış Hızı Ne Kadar? Uçak Kalkış Hızı Kaç Knot Olur? yazısı ilk önce HavaHaber üzerinde ortaya çıktı.

Uçakların Kalkış Hızı Ne Kadar? Uçak Kalkış Hızı Kaç Knot Olur?

Uçakların kalkış hızı nedir ve bu hız neye göre belirlenir? Bu yazıda, uçakların pistteki bu kritik hızlanma sürecini ve havalanmalarını sağlayan hız değerlerini inceliyoruz.

UÇAK KALKIŞ HIZI: SABİT BİR DEĞER DEĞİL, DEĞİŞKEN BİR HESAPLAMA

Öncelikle en temel yanılgıyı düzeltmek gerekir: Tüm uçaklar için geçerli olan tek bir sabit kalkış hızı yoktur. Uçak kalkış hızı, her bir uçuştan önce pilotlar tarafından, birçok farklı değişken göz önünde bulundurularak titizlikle hesaplanan bir değerdir. Ancak genel bir fikir vermesi açısından, Boeing 737 veya Airbus A320 gibi orta büyüklükteki bir yolcu uçağının tipik kalkış hızı aralığı şöyledir:

  • 240 – 285 km/s (kilometre/saat)
  • 130 – 155 Knot (Havacılıkta hız birimi olarak “knot” kullanılır. 1 knot yaklaşık 1.852 km/s’e eşittir.)

Geniş gövdeli ve daha ağır olan Boeing 747 veya Airbus A380 gibi uçakların kalkış hızları ise 300 km/s’i (yaklaşık 160 knot) aşabilir.

KALKIŞ HIZINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Pilotların her uçuştan önce bu hızı yeniden hesaplamasının nedeni, kalkış performansının birçok faktörden doğrudan etkilenmesidir.

  • Uçağın Ağırlığı: En önemli faktördür. Uçak ne kadar ağırsa (daha fazla yolcu, kargo ve yakıt), kanatların yeterli kaldırma kuvvetini üretebilmesi için o kadar yüksek bir hıza ulaşması gerekir.
  • Kanat Flap Ayarları: Kalkış sırasında kanatların firar kenarından uzatılan flaplar, kanat yüzey alanını artırarak daha düşük hızlarda daha fazla kaldırma kuvveti üretilmesini sağlar. Pilotlar, ağırlık ve pist uzunluğuna göre en uygun flap ayarını seçer.
  • Hava Durumu: Sıcak hava, soğuk havaya göre daha az yoğundur. Bu nedenle sıcak günlerde, uçağın havalanabilmesi için daha yüksek bir hıza çıkması gerekir. Yoğun hava (soğuk günler) ise uçağın daha çabuk havalanmasına yardımcı olur.
  • Pist Durumu ve Uzunluğu: Islak veya karlı bir pist, tekerleklerin sürtünmesini azaltarak hızlanmayı yavaşlatabilir. Kısa bir pist, uçağın daha çabuk havalanmasını gerektirir.
  • Havalimanı Rakımı: Yüksek rakımlı havalimanlarında (örneğin Mexico City) hava yoğunluğu daha azdır. Bu da hem motor performansını düşürür hem de daha yüksek bir kalkış hızı gerektirir.

Güncel uçuş operasyonları ve bu hesaplamaların arkasındaki teknoloji hakkında daha fazla bilgi için havacılık haberleri önemli bir kaynaktır.

KALKIŞIN KRİTİK ‘V’ HIZLARI: V1, VR, V2

Pilotlar için kalkış süreci, sadece tek bir hızdan ibaret değildir. Art arda ulaşılması gereken, “V-Speed” olarak adlandırılan kritik hız limitleri vardır.

  • V1 (Karar Hızı – Decision Speed): Kalkış sırasında kritik bir motor arızası gibi bir durumda, pilotun kalkışa devam mı edeceği yoksa kalkışı iptal mi edeceği kararını vermesi gereken son hızdır. V1’e ulaşıldıktan sonra, pistte kalan mesafe durmak için yeterli olmadığından, her ne olursa olsun kalkışa devam etmek zorunludur.
  • VR (Dönüş Hızı – Rotation Speed): Pilotun lövyeyi (yoke) geri çekerek uçağın burnunu kaldırmaya başladığı hızdır. Uçak bu hızda “dönüş” hareketine başlar ve tekerlekleri yerden kesilmeye hazırlanır.
  • V2 (Güvenli Tırmanış Hızı – Safe Takeoff Speed): Tekerlekler yerden kesildikten sonra, tek motor arızası durumunda bile uçağın güvenli bir şekilde tırmanmaya devam edebileceği minimum hızdır.

SIKÇA SORULAN SORULAR (FAQ)

Uçağın kalkış hızı ne kadar?

Orta boy bir yolcu uçağı için genellikle 240-285 km/s (130-155 knot) arasındadır. Ancak bu hız uçağın ağırlığı, hava durumu ve pist gibi faktörlere göre her uçuşta değişir.

Uçakta V1 hızı nedir?

Kalkış sırasında pilotun, herhangi bir ciddi arıza durumunda kalkışı güvenli bir şekilde iptal edebileceği son hızdır. Bu hız geçildikten sonra kalkışa devam etmek zorunludur.

Uçak ne kadar hız yapar?

Yolcu uçakları, seyir irtifasında (genellikle 30.000-40.000 feet) ortalama olarak 850-950 km/s (460-515 knot) arasında bir hızla seyahat ederler.

V1 hızı nedir?

V1, “Karar Hızı”dır (Decision Speed). Kalkış esnasında, pist üzerinde uçağın güvenle durabileceği son noktayı belirleyen kritik hız limitidir.

Uçakların Kalkış Hızı Ne Kadar? Uçak Kalkış Hızı Kaç Knot Olur? yazısı ilk önce HavaHaber üzerinde ortaya çıktı.