Tesislerin "Trafik Beyni": Baş Denetçiler İş Başında

Tesislerin "Trafik Beyni" Olacaklar: AVM'den Fabrikaya, Hastaneden Stadyuma Kadar Trafiği "Seviye 3 Baş Denetçiler" Tasarlayacak

Türkiye'de özel mülkler, endüstriyel tesisler ve yaşam alanlarındaki trafik kaosunu profesyonel bir disiplinle çözmeyi amaçlayan "Trafik Güvenliği Uzmanlığı" mesleğinin en üst seviyesi olan "Seviye 3 Baş Denetçi" kadrosu tanıtıldı. Bu yeni rol, sahada duran uygulayıcıların (Seviye 1) veya onları denetleyen amirlerin (Seviye 2) aksine, bir tesisin tüm trafik sistemini "sıfırdan tasarlayan, kuran ve bağımsız olarak denetleyen" bir "Baş Müfettiş" olarak konumlandırılıyor.

Görev tanımına göre Seviye 3 Baş Denetçi, günlük operasyonda yer almıyor. Bunun yerine, bir AVM, fabrika veya hastaneye giderek kapsamlı bir "Trafik Güvenliği Risk Analizi" yapıyor. Bu analize dayanarak, o tesise özel **"Trafik Yönetimi Planı ve Prosedürleri Kitapçığı"**nı hazırlıyor ve bulgularını içeren "Baş Denetçi Raporu"nu doğrudan Genel Müdür veya Yönetim Kurulu'na sunuyor.

MİMARİ PROJEDEN RİSK ANALİZİ YAPIYORLAR

Baş Denetçilerin görevleri, tesisin türüne göre kritik farklılıklar gösteriyor. Örneğin, yeni açılacak bir AVM'nin henüz mimari proje aşamasındayken otopark rampalarının eğimini (kışın buzlanma riski), yaya geçitlerinin kör noktalarını ve otopark içi hız sınırlarını (örn: 15 km/s) belirleyebiliyorlar.

Fabrika ve lojistik merkezlerinde ise en büyük risk olan yaya-forklift etkileşimini yönetiyorlar. Sahayı "kırmızı bölge" (Sadece araç/forklift), "sarı bölge" (Kontrollü kesişim) ve "yeşil bölge" (Sadece yaya) olarak ayırıyor; "Kamyon tekerine takoz konulmadan forklift yüklemeye başlayamaz" gibi hayati prosedürleri içeren "Fabrika İçi Trafik Güvenliği Yönetmeliği"ni yazıyorlar.

HASTANE KODLARINDAN STADYUM TAHLİYESİNE KADAR KRİTİK ROLLER

Bu uzmanların rolü, karmaşık tesislerde daha da öne çıkıyor:

• Hastaneler: "Mavi Kod" veya "Kırmızı Kod" gibi acil durum anonslarında, Seviye 1 personelinin hangi yolları öncelikli açacağını ve "Ambulans Yolu İhlal Prosedürü"nü tasarlıyorlar.

• Kolejler/Kampüsler: "Kampüs İçi Trafik Yönetmeliği"ni (servis kuralları, hız limitleri) hazırlayarak Rektörlüğe sunuyorlar.

• Büyük Etkinlikler (Konser/Festival): Organizatör firma, Emniyet ve Belediye ile birlikte çalışarak 100.000 kişilik bir alanın "Geçici Trafik ve Tahliye Planı"nı (ambulans/itfaiye koridorları, VIP girişleri) hazırlıyorlar.

• Havalimanları/Otogarlar: Havalimanı terminal önü şerit planlamasını (Taksi, VIP, Özel Araç ayrımı) veya otogarın "Trafik Sirkülasyon Planı"nı (peron güzergahı, taksi durağı) oluşturuyorlar.

• Holding/Genel Müdürlükler: "VIP Karşılama Prosedürleri"nden, "Terör/Saldırı" senaryolarına karşı "Kademeli Giriş Kontrol ve Trafik Kapatma Planı"na kadar üst düzey güvenlik planlamaları yapıyorlar.

KİM BAŞ DENETÇİ OLABİLECEK? GİRİŞ ŞARTLARI ÜST DÜZEYDE

Mesleğin zirvesi olan Seviye 3 Baş Denetçilik için çok yüksek bir tecrübe ve yetkinlik barajı bulunuyor. Bu seviyeye gelmek için iki ana yol mevcut:

1. Dikey Yükselme: Meslek içinden gelerek en az 5-7 yıl Seviye 2 (İç Denetçi/Amir) olarak görev yapmış olmak.

2. Yatay Geçiş (Denklik): En az 10 yıl üst düzey tecrübeye sahip, emekli veya görevdeki profesyoneller için açılan denklik sınavını geçmek. Bu gruba; Trafik Şube Müdürleri/Emniyet Amirleri, Belediye Ulaşım Daire Başkanlığı yöneticileri, Karayolları başmühendisleri, Trafik Mühendisleri/Ulaşım Plancıları ve özellikle büyük liman/OSB projelerinde sistem kurmuş A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanları dahil olabiliyor.

Baş Denetçi adaylarının ayrıca "ISO 39001 Karayolu Trafik Güvenliği Yönetim Sistemi Baş Denetçi Sertifikası" ve (tercihen) "A veya B Sınıfı İş Güvenliği Uzmanlığı Belgesi" gibi üst düzey yetkinliklere sahip olması bekleniyor.

"BU, LÜKS DEĞİL, YASAL BİR ZORUNLULUK"

Konuyla ilgili görüşlerini paylaşan Trafik Güvenliği Derneği Kurucu Başkanı olan Nail Türkoğlu, bu yeni meslek tanımının bir lüks değil, 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile Borçlar Kanunu'ndan doğan yasal bir zorunluluk olduğunu vurguladı.

Türkoğlu, "Bugüne kadar fabrika veya AVM otoparkında yaşanan kazalar, genellikle 'dikkatsizlik' veya 'kader' olarak geçiştirildi. Oysa bu kazaların %90'ı, 'Trafik Güvenliği Baş Denetçisi' gibi bir uzmanın yapacağı basit bir risk analizi, doğru bir levhalama veya bir yaya yolu tasarımı ile önlenebilir. Bir hastanenin ambulans yolu tıkalıysa, bir fabrikanın forklift koridoru tehlike saçıyorsa, bunun sorumlusu sadece sürücü değil, o sistemi kurmayan ve denetlemeyen tesis yönetimidir. Biz, bu profesyonel kadro ile işletmelerin hem hukuki sorumluluklarını güvence altına almalarını hem de can ve mal kayıplarını sıfıra indirmelerini hedefliyoruz." şeklinde konuştu.

İŞLETMELERE "SİSTEM KURMA" ÇAĞRISI

Seviye 3 Baş Denetçi modelinin, özellikle büyük ölçekli ve yüksek trafikli işletmeler için kritik önem taşıdığı belirtildi. Bu uzmanlar, sadece sistemi kurmakla kalmayıp, Seviye 1 (Uygulayıcı) ve Seviye 2 (İç Denetçi) personelinin eğitimlerini de tasarlayarak, tüm operasyonun standart bir kalitede yürütülmesini sağlayacak.

Dernek, ilgili sertifikasyon programlarının ve yatay geçiş (denklik) sınav takviminin yakında kamuoyuna duyurulacağını belirterek, tüm tesis yöneticilerini ve işletme sahiplerini, kendi tesislerindeki "kör noktaları" tespit etmek üzere profesyonel bir "Trafik Güvenliği Yönetim Sistemi" kurmaya davet etti.

Ziyaret sonunda denetçi, tüm bulgularını (olumlu, olumsuz ve iyileştirme önerileri) içeren, kanıta dayalı (fotoğraflı) resmi bir "Bağımsız Denetim Raporu" hazırlayarak doğrudan işletme sahibine veya tesis müdürüne sunar. Bu raporun bir kopyası da standartların takibi için Dernek yönetimine iletilir.