Samanyolu’nda dev “kozmik dalga” keşfi: Galaksi çarpışmasının izleri bulundu

Avrupa Uzay Ajansı’nın Gaia uydusu, Samanyolu’nun dış diskinde şaşırtıcı bir keşfe imza attı. Uydudan elde edilen son veriler, galaksimizin çevresinde devasa bir dalga hareketi oluştuğunu gösterdi.
Bilim insanları, bu “kozmik dalganın” Samanyolu’nun uzun geçmişinde yaşadığı galaktik bir çarpışmanın yankısı olabileceğini düşünüyor.

İtalya Ulusal Astrofizik Enstitüsü’nden Eloisa Poggio liderliğinde yürütülen araştırmada, Samanyolu’nun dış bölgelerinde yer alan 17 bin genç dev yıldız ve 3 bin 400 değişken Cepheid yıldızının hareketleri analiz edildi.
Elde edilen veriler, yıldızların yukarı ve aşağı yönlü hızlarında düzenli bir salınım olduğunu ortaya koydu.

“Göldeki dalga gibi”

Araştırmacılar, bu hareketi “göle atılan bir taşın ardından su yüzeyinde oluşan halkalara” benzetiyor.
Dalganın genliği, yani yukarı-aşağı salınım miktarı, galaksi merkezinden uzaklaştıkça artıyor.

Çarpışmanın izi olabilir

Bilim insanlarına göre bu dalgaların en olası nedeni, Samanyolu’nun hâlâ etkileşimde bulunduğu Sagittarius cüce galaksisi.
Bu küçük galaksinin, geçmişte Samanyolu diskinin içinden geçerek galaksi boyunca dalga etkisi yaratmış olabileceği düşünülüyor.

Samanyolu hâlâ “yaşayan” bir galaksi

Gaia verileri, Samanyolu’nun düz ve durağan bir yapıdan çok uzak olduğunu bir kez daha gösterdi.
Araştırmacılar, “Galaksimizde merkezden dışa doğru yayılan dikey bir dalga hareketi gözlemledik. Bu, Samanyolu’nun sanılandan çok daha dinamik bir yapıya sahip olduğunu kanıtlıyor,” dedi.

Bilim insanları, dalganın önce galaksinin gaz tabakasında oluştuğunu, ardından genç yıldızlara aktarıldığını düşünüyor.

Yeni verilerle sır perdesi aralanacak

ESA ekibi, 2026’da yayımlanacak Gaia DR4 veri setiyle bu kozmik dalganın kaynağını daha net incelemeyi planlıyor. Ekip lideri Poggio,

“Bu dalganın Sagittarius galaksisiyle mi, yoksa daha küçük bir etkileşimle mi ortaya çıktığını anlamak için çok daha geniş bir veri setine ihtiyacımız var,” dedi.