Saab ve Bombardier’den Gripen Üretimi İçin Kanada Hamlesi

İsveçli savunma şirketi Saab, savaş uçağı üretim kapasitesini artırmak amacıyla Gripen E montaj hattını Kanada’da kurmayı değerlendiriyor. Şirket, özellikle Ukrayna’nın planladığı büyük savaş uçağı alımı nedeniyle üretim kapasitesinde genişlemeye gitmeyi hedefliyor.

Ukrayna’ya 100’ün üzerinde Gripen planı

22 Ekim 2025’te İsveç Başbakanı Ulf Kristersson ile Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, Linköping’de 100’ün üzerinde Saab JAS 39 Gripen E savaş uçağını kapsayan bir niyet mektubu imzaladı. Henüz kesin sipariş verilmemiş olsa da Zelenskiy, ülkesinin gelecekte yaklaşık 250 uçaktan oluşan karma bir savaş filosu kurmayı hedeflediğini, bu filoda F-16, Gripen ve Rafale uçaklarının yer alacağını açıklamıştı.

Ukraynalı MiG-29 pilotu ve “Karaya” çağrı adıyla tanınan Vadym Voroshylov, Gripen’in “Ukrayna’nın savaş koşulları için tasarlandığını” belirterek uçağın dayanıklılığı, hızlı mühimmat değişim süresi, Batı silahlarıyla uyumluluğu ve düşük işletme maliyeti nedeniyle övgüde bulundu.

Saab üretimi genişletmek istiyor

Saab CEO’su Micael Johansson, Financial Times’a yaptığı açıklamada şirketin “üretimi hızlı biçimde artırmanın yollarını araştırdığını” belirtti. Johansson, Ukrayna’ya yapılacak olası siparişin mevcut üretim hacmini iki katına çıkaracağını ve bu nedenle yeni montaj hatlarının Kanada, Ukrayna veya Avrupa’nın başka noktalarında kurulabileceğini söyledi.

Saab hâlihazırda Gripen savaş uçaklarını İsveç ve Brezilya’da üretiyor. Kanada’da açılacak olası bir tesis, şirketin Kuzey Amerika’daki ilk üretim merkezi olacak.

Bombardier ile ortaklık gündemde

Kanadalı üretici Bombardier, Saab ile yerel üretim olasılığı üzerine görüşmeler yürütüldüğünü doğruladı. Şirketin iletişim direktörü Mark Masluch, The Globe and Mail’e yaptığı açıklamada, “Kanada hükümeti bu yönde karar verirse, Bombardier yerel uzmanlığını sağlamaya hazırdır” ifadelerini kullandı. Kanada hükümetinden üst düzey bir yetkili ise Saab – Bombardier ortak girişimi seçeneğinin değerlendirildiğini söyledi.

Montaj hattının Toronto Pearson, Dorval (Quebec) tesislerinden birinde veya yeni bir üretim sahasında kurulabileceği belirtiliyor. Saab ve Bombardier hâlihazırda GlobalEye AEW&C erken uyarı ve kontrol uçağında birlikte çalışıyor.

Kanada–İsveç iş birliği güçleniyor

Bu temaslar, 2025 Ağustos’unda başlatılan Kanada–İsveç Stratejik Havacılık ve Savunma Ortaklığı kapsamında ilerliyor. Kanada Sanayi Bakanı Mélanie Joly, İsveç ziyaretinde “güvenilir müttefiklerle tedarik zincirlerini çeşitlendirme” hedefini vurgulamıştı.

Joly, 29 Ekim 2025’te Ottawa’daki Kanada Havacılık Zirvesi sırasında yaptığı açıklamada Saab’ın planlarının “sevindirici bir gelişme” olduğunu belirtti:

“Saab ile Kanada arasında daha fazla ortaklık geliştirmenin yollarını araştırıyoruz. GlobalEye programının yanı sıra Ukrayna’ya nasıl destek olabileceğimizi de değerlendiriyoruz.”

F-35 siparişi yeniden gündemde

Kanada’nın Lockheed Martin’den 88 adet F-35A Lightning II uçağı alımına ilişkin sözleşme, 2025’te maliyet artışları ve sınırlı sanayi getirisi nedeniyle gözden geçirilmeye alındı. Başbakan Mark Carney, ABD ile ticari gerilimler sonrasında tedarikçi çeşitliliği ihtiyacını gerekçe göstererek bu incelemeyi başlatmıştı.

Bu süreçte bazı Kanadalı yetkililer, ülkenin F-35 ve Gripen’den oluşan karma bir filo oluşturabileceğini öne sürdü. Ancak ABD’nin Ottawa Büyükelçisi Pete Hoekstra, “iki farklı savaş uçağı filosunun Kanada için son derece maliyetli olacağını” belirtti. Ottawa Citizen gazetesi, Washington yönetiminin Kanada’nın F-35 anlaşmasını değiştirmesi hâlinde “ciddi sonuçlar doğabileceği” uyarısında bulunduğunu yazdı.